Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας στα Γενικά Νοσοκομεία – Η αρχή για μια ολιστική φροντίδα υγείας.
Από Δρ. Αλεξάνδρα Ασκούνη-Στρούμπου,
Παιδίατρο,
Πρόεδρο της Π.Ο.ΣΟ.Ψ.Υ.
Η σπουδαιότητα της Ψυχικής Υγείας για τον άνθρωπο και η ανάγκη για οικοδόμηση λύσεων έχει αναγνωρισθεί τόσο σε διεθνές όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο αφού έχει δειχθεί ότι το 27% των Ευρωπαίων πολιτών μια φορά τουλάχιστον στη ζωή τους υπέφεραν από κακή ψυχική υγεία, ενώ σε 4 από τα 10 άτομα με αναπηρία αιτία είναι η ψυχική νόσος.
Η ψυχική υγεία του Ευρωπαϊκού πληθυσμού αποτελεί μέσο για την επίτευξη ορισμένων από τους στρατηγικούς πολιτικούς στόχους της ΕΚ για μια μακροπρόθεσμη ευημερία των πολιτών της βασισμένη στην κοινωνική αλληλεγγύη και δικαιοσύνη με τελικό σκοπό η ποιότητα ζωής των Ευρωπαίων πολιτών να αποκτήσει πρακτικά οφέλη.
Το πολύ σημαντικό θέμα της ψυχικής υγείας για τα άτομα και τις κοινωνίες απαιτεί σύνθετες ενέργειες που περιλαμβάνουν την πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση, την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση βάσει σχεδιασμού προτεραιοτήτων με άξονα πάντα 3 βασικές αρχές:
Δεν πρέπει να υπάρχουν διακρίσεις εξαιτίας της ψυχικής νόσου
Το άτομο με ψυχική νόσο δικαιούται να νοσηλεύεται και να θεραπεύεται μέσα στην κοινότητα που ζει.
Δικαιούται δε να θεραπεύεται με μεθόδους που δεν έρχονται σε σύγκρουση με τα Κυριαρχικά του Δικαιώματα
Η προαγωγή της κοινωνικής ένταξης των ατόμων με κακή ψυχική υγεία οφείλει να αποτελεί τον άμεσο και απώτερο στόχο μιας σύγχρονης αντιμετώπισης εμπνεόμενης από τα ανθρωπιστικά ιδεώδη αλλά και στηριζόμενης σε υπάρχουσες νομικές δεσμεύσεις.
Τα άτομα με κακή ψυχική υγεία ή αναπηρία έρχονται αντιμέτωπα με το φόβο και τις προκαταλήψεις των άλλων, συχνά λόγω εσφαλμένων αντιλήψεων για την κακή ψυχική υγεία. Ο στιγματισμός αυξάνει την προσωπική οδύνη, τον κοινωνικό αποκλεισμό και μπορεί να εμποδίσει την πρόσβαση στη στέγαση και την απασχόληση. Ενδέχεται ακόμα να αποτρέψει τα άτομα από την αναζήτηση βοήθειας λόγω του φόβου του στίγματος.
Οι προσπάθειες για αλλαγή αυτής της νοοτροπίας του κοινού, των διαφόρων υπηρεσιών, των κυβερνήσεων αλλά και των επαγγελματιών υγείας εν γένει είναι δυνατόν να αποδώσουν αν δράσουμε οργανωμένα και σε όλα τα επίπεδα, όπου καλλιεργείται η τακτική των διακρίσεων.
Η αποϊδρυματοποίηση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας και η ίδρυση υπηρεσιών στο πλαίσιο της πρωτοβάθμιας περίθαλψης και των γενικών νοσοκομείων σύμφωνα με τις ανάγκες ασθενών και οικογενειών μπορούν να αποτελέσουν μια καλή αρχή για την υποστήριξη της κοινωνικής ένταξης.
Τα μεγάλα ψυχιατρικά νοσοκομεία ή τα άσυλα όχι μόνο συμβάλλουν και διαιωνίζουν το στιγματισμό αλλά αποτελούν και χώρους κακοποίησης των ατόμων με ψυχική νόσο.
Οι περισσότερες προηγμένες χώρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας απομακρύνονται από την παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας μέσω μεγάλων ψυχιατρικών ιδρυμάτων και ο προσανατολισμός τους είναι σε υπηρεσίες σε κοινοτικό επίπεδο, στρατηγική που και η Ελλάδα έχει ακολουθήσει αλλά όχι με τους επιθυμητούς ρυθμούς.
Η ίδρυση ψυχιατρικών τμημάτων στα γενικά νοσοκομεία έχει ιστορία 30 ετών στη χώρα μας με πρώτη την ίδρυση για πρώτη φορά στην Ελλάδα πλήρους Ψυχιατρικής Κλινικής στο Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης από το καθηγητή Ψυχιατρικής κ. Χαράλαμπο Ιεροδιακόνου.
Ακολούθησαν και άλλες εμπειρίες ενσωμάτωσης υπηρεσιών ψυχικής υγείας με την ίδρυση ψυχιατρικών κλινικών σε πολλά γενικά νοσοκομεία της χώρας με το έργο τους να συμπληρώνεται από τη λειτουργία εξωτερικών ιατρείων, ανάπτυξη Μονάδων Ημερήσιας Νοσηλείας, αντιμετώπιση επειγόντων, υπηρεσία επανερχομένων για συνέχιση της φροντίδας, κινητές μονάδες, κατ’ οίκον παρεμβάσεις κα.
Όλες αυτές οι εμπειρίες είναι γενικά θετικές, χωρίς βέβαια να υποτιμούνται οι στόχοι για περαιτέρω βελτίωσή τους και καλύτερη διασύνδεσή τους με τις άλλες υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας που λειτουργούν στη συγκεκριμένη κοινότητα.
Όμως η βάση της φιλοσοφίας ενός τέτοιου εγχειρήματος είναι η απάντηση ότι ο άνθρωπος δεν είναι 2 ξεχωριστά πράγματα, ψυχικές λειτουργίες που επιλαμβάνεται ο ψυχίατρος και σωματικές που αντιμετωπίζουν οι γιατροί άλλων ειδικοτήτων.
Η σύγχρονη αντίληψη για την συνεχή αλληλεπίδραση ψυχής και σώματος είναι μια αντίληψη που κρίνεται αναγκαίο να μεταδοθεί στους γιατρούς όλων των ειδικοτήτων. Η Ιατρική με ανθρώπινο πρόσωπο θα πρέπει να είναι ψυχοσωματική στη θεώρησή της και η «ψυχοσωματική προσέγγιση» δηλώνει ότι οι ψυχικές και σωματικές εκδηλώσεις αποτελούν μια ενότητα στην ιατρική πράξη κάθε ειδικότητας. Έτσι κάθε παθολογική απόκλιση στο ανθρώπινο ον πρέπει να έχει μια ολιστική αντιμετώπιση.
Ειδικότερα για τη βοήθεια ενός ατόμου με ψυχική νόσο αλλά και για άλλες κατηγορίες ασθενειών η υπευθυνότητα να χειριστεί τις δυσκολίες του μπορεί να μοιράζονται μεταξύ διαφορετικών αρχών αλλά για το ίδιο το άτομο τα ιατρικά, κοινωνικά και υπαρξιακά του προβλήματα αποτελούν ένα σύνολο και όλα τα υποστηρικτικά μέτρα θα πρέπει να βασίζονται σε μια ολιστική θεώρηση, εστιασμένη στη συνολική ζωή του ατόμου. Η συνεργασία δε μεταξύ των εμπλεκομένων θα πρέπει να συντονίζεται με ικανοποιητικό τρόπο.
Η λειτουργία του τμήματος εσωτερικών ασθενών στα Γενικά Νοσοκομεία δίνει απάντηση σε βασικά δικαιώματα των ατόμων με ψυχική νόσο όπως είναι:
v Το δικαίωμά τους να τους παρέχεται φροντίδα μέσα στην κοινότητα που ζούνε.
v Τα προβλήματα ψυχικής και σωματικής υγείας τους να αντιμετωπίζονται από ομάδα που η συνεργασία και ο συντονισμός θα είναι περισσότερο εφικτές και αποτελεσματικές εφ’ όσον στο ίδιο νοσοκομείο θα παρέχονται οι υπηρεσίες από γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων.
v Τα τελευταία χρόνια έχει δοθεί έμφαση στη σοβαρότητα των προβλημάτων σωματικής υγείας στα άτομα με ψυχική νόσο όπως είναι η αύξηση του βάρους, το μεταβολικό σύνδρομο κα. που ευνοούνται από το κάπνισμα, την έλλειψη άσκησης και τη χορήγηση ψυχοφαρμάκων σε άτομα ευάλωτα για ανάπτυξη τέτοιων προβλημάτων.
v Σήμερα θεωρείται αναγκαίο παράλληλα με την ψυχιατρική να γίνεται και σωματική εξέταση και αξιολόγηση σειράς εργαστηριακών εξετάσεων που δείχνουν την ευαλωτότητα του ατόμου σε μια συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή και αυτή η εξέταση θα πρέπει να επαναλαμβάνεται κατ’ έτος.
v Έχει καλή τεκμηριωθεί ότι παρά τη μεγάλη αύξηση των γνώσεων για τις σοβαρές ψυχικές νόσους, όσον αφορά τη διάγνωση και θεραπεία, 60-65% από τους πάσχοντες δεν λαμβάνουν έγκαιρη διάγνωση και δεν επωφελούνται από τη θεραπεία με αποτέλεσμα η διαταραχή να γίνεται χρόνια με σοβαρές επιπτώσεις για τους ασθενείς, τις οικογένειές τους και την κοινωνία. Παρ’ ότι οι οικογένειες τις περισσότερες φορές αντιλαμβάνονται ότι οι άνθρωποί τους «δεν είναι όπως πρώτα» δεν ενθαρρύνονται ή μάλλον θα έλεγα αποθαρρύνονται από τους γιατρούς άλλων ειδικοτήτων, με τους οποίους έρχονται σε επαφή στο αίτημά τους να ζητήσουν βοήθεια από κάποιον ειδικό. Κι αυτό γιατί οι μη ειδικοί γιατροί έχουν πολύ λίγες γνώσεις για τις ψυχικές νόσους και πολλοί λόγω ειδικότητας έχουν απομακρυνθεί από την βιο-ψυχο-κοινωνική ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του ατόμου ενώ άλλοι δεν παραπέμπουν εύκολα γιατί αισθάνονται ότι θίγεται η ιατρική τους ταυτότητα αν δεν αναλάβουν και την ψυχική πλευρά του ασθενούς τους. Εξ άλλου οι μη ψυχίατροι διατηρούν ατυχώς ως άνθρωποι τις ίδιες αντιστάσεις προς τον ψυχικά άρρωστο που διακατέχουν το μέσο άνθρωπο.
v Η συνύπαρξη στο ίδιο νοσοκομείο και οι ανάγκες του αρρώστου φέρνουν κοντά τους ψυχίατρους με τις άλλες ειδικότητες, γεγονός που έχει εκπαιδευτικό χαρακτήρα και για τις δύο πλευρές αλλά και αμβλύνει τις ποικίλες αντιθέσεις που συνήθως υποβόσκουν. Πάντως όσο πιο ώριμη είναι η προσωπικότητα του ψυχίατρου, πολύπλευρη και ανεκτική, τόσο οι σχέσεις εξελίσσονται πιο ομαλά. Θεωρείται βέβαια πιο αποδοτικό ο ψυχίατρος να προάγει την επαφή με τους «συνεργάσιμους» γιατρούς οι οποίοι θα αποτελέσουν και τους «πρεσβευτές» ώστε να ανοιχθεί ο δρόμος για μια πληρέστερη συνεργασία.
Τελειώνοντας θα ήθελα να συνοψίσω ότι η παροχή φροντίδας των ατόμων με ψυχική νόσο στα γενικά νοσοκομεία:
1. Αποτελεί βασικό δικαίωμά τους.
2. Προάγει την κοινωνική τους ένταξη γιατί δεν ξεχωρίζει την ψυχική αρρώστια από τις σωματικές, τους δίνεται δε η ευκαιρία να έλθουν σε επαφή με άλλους ασθενείς και επισκέπτες στους διαδρόμους και στους χώρους αναψυχής κάτι που αποστιγματοποιεί την ψυχική νόσο.
3. Υπογραμμίζει την υπόσταση της ψυχιατρικής ως ισότιμης με τις άλλες ιατρικές ειδικότητες.
4. Ευνοεί την επαφή των άλλων γιατρών και γενικών επαγγελματιών υγείας με τον ψυχίατρο, προάγει τη συνεργασία και διαλύει προκαταλήψεις.
5. Προάγει τη συναίσθηση σε όλους τους γιατρούς της συνεχούς αλληλεπίδρασης ανάμεσα στην ψυχή και το σώμα έτσι ώστε να αντιμετωπίζουν τον άρρωστο ολοκληρωμένα και να ενεργούν συνθετικά. Προάγει την αντίληψη της ουσιαστικής αλληλουχίας και αλληλεξάρτησης ανάμεσα σε όλα τα φαινόμενα: φυσικά, βιολογικά, ψυχολογικά, κοινωνικά και πολιτιστικά.
Δυστυχώς στη χώρα μας ενώ έγινε μια ικανοποιητική αρχή στον τομέα αυτό, η προσπάθεια φαίνεται να έχει ανασταλεί και έτσι μόνο σε 7 νοσοκομεία του Ν. Αττικής λειτουργούν ψυχιατρικά τμήματα με εσωτερικούς ασθενείς και 15 στην υπόλοιπη επικράτεια. Το λυπηρό δε είναι ότι σε κάποια νοσοκομεία όπως αυτό της Ρόδου ενώ έχει προσληφθεί το προσωπικό, η ψυχιατρική κλινική δεν λειτουργεί.
Η ομιλία αυτή έγινε σε Επιστημονική Ημερίδα του Παιδοψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής στις 27 Ιουνίου 2007 με θέμα:
«Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση και Γενικό Νοσοκομείο»
Από Δρ. Αλεξάνδρα Ασκούνη-Στρούμπου,
Παιδίατρο,
Πρόεδρο της Π.Ο.ΣΟ.Ψ.Υ.
Η σπουδαιότητα της Ψυχικής Υγείας για τον άνθρωπο και η ανάγκη για οικοδόμηση λύσεων έχει αναγνωρισθεί τόσο σε διεθνές όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο αφού έχει δειχθεί ότι το 27% των Ευρωπαίων πολιτών μια φορά τουλάχιστον στη ζωή τους υπέφεραν από κακή ψυχική υγεία, ενώ σε 4 από τα 10 άτομα με αναπηρία αιτία είναι η ψυχική νόσος.
Η ψυχική υγεία του Ευρωπαϊκού πληθυσμού αποτελεί μέσο για την επίτευξη ορισμένων από τους στρατηγικούς πολιτικούς στόχους της ΕΚ για μια μακροπρόθεσμη ευημερία των πολιτών της βασισμένη στην κοινωνική αλληλεγγύη και δικαιοσύνη με τελικό σκοπό η ποιότητα ζωής των Ευρωπαίων πολιτών να αποκτήσει πρακτικά οφέλη.
Το πολύ σημαντικό θέμα της ψυχικής υγείας για τα άτομα και τις κοινωνίες απαιτεί σύνθετες ενέργειες που περιλαμβάνουν την πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση, την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση βάσει σχεδιασμού προτεραιοτήτων με άξονα πάντα 3 βασικές αρχές:
Δεν πρέπει να υπάρχουν διακρίσεις εξαιτίας της ψυχικής νόσου
Το άτομο με ψυχική νόσο δικαιούται να νοσηλεύεται και να θεραπεύεται μέσα στην κοινότητα που ζει.
Δικαιούται δε να θεραπεύεται με μεθόδους που δεν έρχονται σε σύγκρουση με τα Κυριαρχικά του Δικαιώματα
Η προαγωγή της κοινωνικής ένταξης των ατόμων με κακή ψυχική υγεία οφείλει να αποτελεί τον άμεσο και απώτερο στόχο μιας σύγχρονης αντιμετώπισης εμπνεόμενης από τα ανθρωπιστικά ιδεώδη αλλά και στηριζόμενης σε υπάρχουσες νομικές δεσμεύσεις.
Τα άτομα με κακή ψυχική υγεία ή αναπηρία έρχονται αντιμέτωπα με το φόβο και τις προκαταλήψεις των άλλων, συχνά λόγω εσφαλμένων αντιλήψεων για την κακή ψυχική υγεία. Ο στιγματισμός αυξάνει την προσωπική οδύνη, τον κοινωνικό αποκλεισμό και μπορεί να εμποδίσει την πρόσβαση στη στέγαση και την απασχόληση. Ενδέχεται ακόμα να αποτρέψει τα άτομα από την αναζήτηση βοήθειας λόγω του φόβου του στίγματος.
Οι προσπάθειες για αλλαγή αυτής της νοοτροπίας του κοινού, των διαφόρων υπηρεσιών, των κυβερνήσεων αλλά και των επαγγελματιών υγείας εν γένει είναι δυνατόν να αποδώσουν αν δράσουμε οργανωμένα και σε όλα τα επίπεδα, όπου καλλιεργείται η τακτική των διακρίσεων.
Η αποϊδρυματοποίηση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας και η ίδρυση υπηρεσιών στο πλαίσιο της πρωτοβάθμιας περίθαλψης και των γενικών νοσοκομείων σύμφωνα με τις ανάγκες ασθενών και οικογενειών μπορούν να αποτελέσουν μια καλή αρχή για την υποστήριξη της κοινωνικής ένταξης.
Τα μεγάλα ψυχιατρικά νοσοκομεία ή τα άσυλα όχι μόνο συμβάλλουν και διαιωνίζουν το στιγματισμό αλλά αποτελούν και χώρους κακοποίησης των ατόμων με ψυχική νόσο.
Οι περισσότερες προηγμένες χώρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας απομακρύνονται από την παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας μέσω μεγάλων ψυχιατρικών ιδρυμάτων και ο προσανατολισμός τους είναι σε υπηρεσίες σε κοινοτικό επίπεδο, στρατηγική που και η Ελλάδα έχει ακολουθήσει αλλά όχι με τους επιθυμητούς ρυθμούς.
Η ίδρυση ψυχιατρικών τμημάτων στα γενικά νοσοκομεία έχει ιστορία 30 ετών στη χώρα μας με πρώτη την ίδρυση για πρώτη φορά στην Ελλάδα πλήρους Ψυχιατρικής Κλινικής στο Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης από το καθηγητή Ψυχιατρικής κ. Χαράλαμπο Ιεροδιακόνου.
Ακολούθησαν και άλλες εμπειρίες ενσωμάτωσης υπηρεσιών ψυχικής υγείας με την ίδρυση ψυχιατρικών κλινικών σε πολλά γενικά νοσοκομεία της χώρας με το έργο τους να συμπληρώνεται από τη λειτουργία εξωτερικών ιατρείων, ανάπτυξη Μονάδων Ημερήσιας Νοσηλείας, αντιμετώπιση επειγόντων, υπηρεσία επανερχομένων για συνέχιση της φροντίδας, κινητές μονάδες, κατ’ οίκον παρεμβάσεις κα.
Όλες αυτές οι εμπειρίες είναι γενικά θετικές, χωρίς βέβαια να υποτιμούνται οι στόχοι για περαιτέρω βελτίωσή τους και καλύτερη διασύνδεσή τους με τις άλλες υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας που λειτουργούν στη συγκεκριμένη κοινότητα.
Όμως η βάση της φιλοσοφίας ενός τέτοιου εγχειρήματος είναι η απάντηση ότι ο άνθρωπος δεν είναι 2 ξεχωριστά πράγματα, ψυχικές λειτουργίες που επιλαμβάνεται ο ψυχίατρος και σωματικές που αντιμετωπίζουν οι γιατροί άλλων ειδικοτήτων.
Η σύγχρονη αντίληψη για την συνεχή αλληλεπίδραση ψυχής και σώματος είναι μια αντίληψη που κρίνεται αναγκαίο να μεταδοθεί στους γιατρούς όλων των ειδικοτήτων. Η Ιατρική με ανθρώπινο πρόσωπο θα πρέπει να είναι ψυχοσωματική στη θεώρησή της και η «ψυχοσωματική προσέγγιση» δηλώνει ότι οι ψυχικές και σωματικές εκδηλώσεις αποτελούν μια ενότητα στην ιατρική πράξη κάθε ειδικότητας. Έτσι κάθε παθολογική απόκλιση στο ανθρώπινο ον πρέπει να έχει μια ολιστική αντιμετώπιση.
Ειδικότερα για τη βοήθεια ενός ατόμου με ψυχική νόσο αλλά και για άλλες κατηγορίες ασθενειών η υπευθυνότητα να χειριστεί τις δυσκολίες του μπορεί να μοιράζονται μεταξύ διαφορετικών αρχών αλλά για το ίδιο το άτομο τα ιατρικά, κοινωνικά και υπαρξιακά του προβλήματα αποτελούν ένα σύνολο και όλα τα υποστηρικτικά μέτρα θα πρέπει να βασίζονται σε μια ολιστική θεώρηση, εστιασμένη στη συνολική ζωή του ατόμου. Η συνεργασία δε μεταξύ των εμπλεκομένων θα πρέπει να συντονίζεται με ικανοποιητικό τρόπο.
Η λειτουργία του τμήματος εσωτερικών ασθενών στα Γενικά Νοσοκομεία δίνει απάντηση σε βασικά δικαιώματα των ατόμων με ψυχική νόσο όπως είναι:
v Το δικαίωμά τους να τους παρέχεται φροντίδα μέσα στην κοινότητα που ζούνε.
v Τα προβλήματα ψυχικής και σωματικής υγείας τους να αντιμετωπίζονται από ομάδα που η συνεργασία και ο συντονισμός θα είναι περισσότερο εφικτές και αποτελεσματικές εφ’ όσον στο ίδιο νοσοκομείο θα παρέχονται οι υπηρεσίες από γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων.
v Τα τελευταία χρόνια έχει δοθεί έμφαση στη σοβαρότητα των προβλημάτων σωματικής υγείας στα άτομα με ψυχική νόσο όπως είναι η αύξηση του βάρους, το μεταβολικό σύνδρομο κα. που ευνοούνται από το κάπνισμα, την έλλειψη άσκησης και τη χορήγηση ψυχοφαρμάκων σε άτομα ευάλωτα για ανάπτυξη τέτοιων προβλημάτων.
v Σήμερα θεωρείται αναγκαίο παράλληλα με την ψυχιατρική να γίνεται και σωματική εξέταση και αξιολόγηση σειράς εργαστηριακών εξετάσεων που δείχνουν την ευαλωτότητα του ατόμου σε μια συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή και αυτή η εξέταση θα πρέπει να επαναλαμβάνεται κατ’ έτος.
v Έχει καλή τεκμηριωθεί ότι παρά τη μεγάλη αύξηση των γνώσεων για τις σοβαρές ψυχικές νόσους, όσον αφορά τη διάγνωση και θεραπεία, 60-65% από τους πάσχοντες δεν λαμβάνουν έγκαιρη διάγνωση και δεν επωφελούνται από τη θεραπεία με αποτέλεσμα η διαταραχή να γίνεται χρόνια με σοβαρές επιπτώσεις για τους ασθενείς, τις οικογένειές τους και την κοινωνία. Παρ’ ότι οι οικογένειες τις περισσότερες φορές αντιλαμβάνονται ότι οι άνθρωποί τους «δεν είναι όπως πρώτα» δεν ενθαρρύνονται ή μάλλον θα έλεγα αποθαρρύνονται από τους γιατρούς άλλων ειδικοτήτων, με τους οποίους έρχονται σε επαφή στο αίτημά τους να ζητήσουν βοήθεια από κάποιον ειδικό. Κι αυτό γιατί οι μη ειδικοί γιατροί έχουν πολύ λίγες γνώσεις για τις ψυχικές νόσους και πολλοί λόγω ειδικότητας έχουν απομακρυνθεί από την βιο-ψυχο-κοινωνική ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του ατόμου ενώ άλλοι δεν παραπέμπουν εύκολα γιατί αισθάνονται ότι θίγεται η ιατρική τους ταυτότητα αν δεν αναλάβουν και την ψυχική πλευρά του ασθενούς τους. Εξ άλλου οι μη ψυχίατροι διατηρούν ατυχώς ως άνθρωποι τις ίδιες αντιστάσεις προς τον ψυχικά άρρωστο που διακατέχουν το μέσο άνθρωπο.
v Η συνύπαρξη στο ίδιο νοσοκομείο και οι ανάγκες του αρρώστου φέρνουν κοντά τους ψυχίατρους με τις άλλες ειδικότητες, γεγονός που έχει εκπαιδευτικό χαρακτήρα και για τις δύο πλευρές αλλά και αμβλύνει τις ποικίλες αντιθέσεις που συνήθως υποβόσκουν. Πάντως όσο πιο ώριμη είναι η προσωπικότητα του ψυχίατρου, πολύπλευρη και ανεκτική, τόσο οι σχέσεις εξελίσσονται πιο ομαλά. Θεωρείται βέβαια πιο αποδοτικό ο ψυχίατρος να προάγει την επαφή με τους «συνεργάσιμους» γιατρούς οι οποίοι θα αποτελέσουν και τους «πρεσβευτές» ώστε να ανοιχθεί ο δρόμος για μια πληρέστερη συνεργασία.
Τελειώνοντας θα ήθελα να συνοψίσω ότι η παροχή φροντίδας των ατόμων με ψυχική νόσο στα γενικά νοσοκομεία:
1. Αποτελεί βασικό δικαίωμά τους.
2. Προάγει την κοινωνική τους ένταξη γιατί δεν ξεχωρίζει την ψυχική αρρώστια από τις σωματικές, τους δίνεται δε η ευκαιρία να έλθουν σε επαφή με άλλους ασθενείς και επισκέπτες στους διαδρόμους και στους χώρους αναψυχής κάτι που αποστιγματοποιεί την ψυχική νόσο.
3. Υπογραμμίζει την υπόσταση της ψυχιατρικής ως ισότιμης με τις άλλες ιατρικές ειδικότητες.
4. Ευνοεί την επαφή των άλλων γιατρών και γενικών επαγγελματιών υγείας με τον ψυχίατρο, προάγει τη συνεργασία και διαλύει προκαταλήψεις.
5. Προάγει τη συναίσθηση σε όλους τους γιατρούς της συνεχούς αλληλεπίδρασης ανάμεσα στην ψυχή και το σώμα έτσι ώστε να αντιμετωπίζουν τον άρρωστο ολοκληρωμένα και να ενεργούν συνθετικά. Προάγει την αντίληψη της ουσιαστικής αλληλουχίας και αλληλεξάρτησης ανάμεσα σε όλα τα φαινόμενα: φυσικά, βιολογικά, ψυχολογικά, κοινωνικά και πολιτιστικά.
Δυστυχώς στη χώρα μας ενώ έγινε μια ικανοποιητική αρχή στον τομέα αυτό, η προσπάθεια φαίνεται να έχει ανασταλεί και έτσι μόνο σε 7 νοσοκομεία του Ν. Αττικής λειτουργούν ψυχιατρικά τμήματα με εσωτερικούς ασθενείς και 15 στην υπόλοιπη επικράτεια. Το λυπηρό δε είναι ότι σε κάποια νοσοκομεία όπως αυτό της Ρόδου ενώ έχει προσληφθεί το προσωπικό, η ψυχιατρική κλινική δεν λειτουργεί.
Η ομιλία αυτή έγινε σε Επιστημονική Ημερίδα του Παιδοψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής στις 27 Ιουνίου 2007 με θέμα:
«Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση και Γενικό Νοσοκομείο»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου